Từ trước đến nay, hầu hết các hãng xe ô tô chỉ chú trọng việc mang đến cho khách hàng những sản phẩm đa dạng về kiểu dáng, tính năng vượt trội,... nhưng lại chưa thật sự quan tâm đến việc kiểm soát lượng khí thải của xe. Kể từ ngày 1/1/2023, xe ô tô mới được sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu vào thị trường Việt Nam đều phải đáp ứng được chuẩn khí thải Euro 5 mới được phép lưu hành.

     Theo lộ trình quy định tại Quyết định số 49/2011 của Thủ tướng Chính phủ, từ ngày 1/1/2023 các loại ô tô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới phải áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 5 (Euro 5). Nhưng đến nay nhiều đơn vị sản xuất, nhập khẩu ô tô và người dùng vẫn còn mơ hồ, chưa biết rõ hình thức áp dụng như thé nào.

Tiêu chuẩn khí thải Euro 5 là gì?

     Nội dung chính của tiêu chuẩn khí thải Euro nói về việc ban hành các quy định về mức các loại khí thải được phép xả ra trong quá trình hoạt động của các dòng xe ô tô, bao gồm particulate matter (PM), hydrocarbons (HC), nitrogen oxide (NOx) và Carbon monoxide (CO). Hiện nay, tiêu chuẩn này đã và đang được áp dụng tại nhiều quốc gia trên thế giới.

     Tiêu chuẩn khí thải Euro 5 là một trong những tiêu chuẩn khia thải hiện hành trên thế giới. Tiêu chuẩn này là phiên bản thứ 5 của tiêu chuẩn khí thải được EU quy định. EU đã chính thức giới thiệu bộ tiêu chuẩn vào tháng 9 năm 2009.

     Giống như các phiên bản trước, phiên bản tiêu chuẩn Euro 5 được dùng để kiểm soát và giảm thiểu lượng chất thải từ các loại xe. Phiên bản này tiếp tục thắt chặt các giới hạn về lượng chất thải từ động cơ Diesel. Đồng thời, tất cả các loại xe có lắp động cơ Diesel cần có thêm các bộ lọc hạt để đáp ứng yêu cầu mới.

     So với các tiêu chuẩn khí thải Euro trước đó, gần nhất là tiêu chuẩn khí thải Euro 4 thì Euro 5 yêu cầu công nghệ cao hơn. Hay nói cách khác, phiên bản thứ 5 này có sự khác biệt đáng kể về công nghệ so với các phiên bản trước. Cụ thể, nếu động cơ không đạt tiêu chuẩn Euro 4 thì hãng có thể điều chỉnh, nâng cấp linh kiện và xử lý bộ phận xúc tác là được. Trong khi đó, động cơ đạt tiêu chuẩn Euro 5 lại đòi hỏi công nghệ mới hiện đại hơn; nếu không, động cơ không thể đạt giới hạn ngưỡng xả thải ít hơn.

Xe ô tô chở rác đáp ứng tiêu chuẩn Euro 5 sản xuất tại SAMCO

Các giới hạn về lượng khí thải của tiêu chuẩn Euro 5

     Giới hạn khí thải Euro 5 cho động cơ xăng

      Theo đó, giới hạn phát thải của Euro 5 áp dụng với động cơ xăng được quy định như sau:

• CO: 1,0 g/km
• HC: 0,1 g/km
• NOx: 0,06 g/km
• PM: 0,005 g/km (chỉ phun xăng trực tiếp)

      Giới hạn khí thải Euro 5 cho động cơ Diesel

      Trong khi đó, Euro 5 lại có các quy định riêng về giới hạn lượng phát thải đối với động cơ Diesel. Cụ thể: 

• CO: 0,5 g/km
• HC + NOx: 0,23 g/km
• NOx: 0,18 g/km
• PM: 0,005 g/km
• PM: 6,0x10 ^ 11/km

Tiêu chuẩn Euro 5 tại Việt Nam 

      Từ ngày 1/1/2023, các loại xe ô tô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới phải áp dụng tiêu chuẩn khí thải Mức 5 theo Quyết định số 49/2011/QĐ- TTg của Thủ tướng Chính phủ. Các loại xe đang lưu hành trên thị trường và đang sử dụng sẽ không phải áp dụng kiểm định khí thải theo tiêu chuẩn này.

      Công nghệ chính là điểm khác biệt giữ tiêu chuẩn khí thỉa Euro 4 và 5. Nếu như trước đó, với ccác xe có động cơ không đạt chuẩn Euro 4 chỉ cần nâng cấp lại linh kiện xe, điều chỉnh và xử lý các bộ phận xúc tác thì đã có thể đạt được tiêu chuẩn này. Nhưng khi áp dụng tiêu chuẩn Mức 5 thì đòi hỏi sản phẩm phải có công nghệ mới hơn, cao hơn, hiện đại hơn để có thể đạt lượng xả thải chất gây ô nhiễm môi trường thấp hơn.

Nhiên liệu tương thích để bảo vệ động cơ và đáp ứng chuẩn khí thải

     Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho rằng, để đạt được tiêu chuẩn khí thải mức 5 cần có sự đồng bộ giữa động cơ ô tô và nhiên liệu. Nếu động cơ đáp ứng được tiêu chuẩn khí thải mức 5 thì xăng, dầu cũng phải đạt tiêu chuẩn này mới đảm bảo mục tiêu khí thải sạch hơn.

      Với xe sử dụng động cơ xăng, chỉ cần tăng chu trình đốt kỹ hơn là có thể đạt tiêu chuẩn khí thải mức 5. Nhưng dầu là nhiên liệu nặng, khó đốt hơn thì phải đốt nhiều lần mới có thể sạch. Vì thế, nếu nhiên liệu không đạt tiêu chuẩn , xe động cơ dầu sẽ bị ảnh hưởng nhiều hơn.

      Theo Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam (VINPA), hiện tại, dầu Diesel Mức 5 (DO-V) có bán tại hơn 1.100 cửa hàng xăng dầu trên toàn quốc. Xăng đạt tiêu chuẩn mức 5 dự kiến bán trên thị trường kể từ ngày 01/01/2023 theo đúng lộ trình của Chính phủ.

      Theo kế hoạch, VINPA sẽ mở rộng mạng lưới cung cấp nhiên liệu dạt tiêu chuẩn mức 5 nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường. Khi đó, người tiêu dùng có thể tìm kiếm địa điểm bán nhiêu liệu đạt tiêu chuẩn mức 5 thông qua chỉ dẫn của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu. Tại khu vực bán xăng dầu phải niêm yết, ghi rõ tên loại nhiên liệu và mức tiêu chuẩn phù hợp với tiêu chuẩn khí thải hiện hành

     Về lo ngại xe đạt tiêu chuẩn khí thải mức 5 và được trang bị OBD (hệ thống chẩn đoán trên xe) không đăng kiểm được do nhiên liệu không đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 5, đại diện VAMAcho biết: "Các xe trước khi bán ra thị trường đều được cơ quan quản lý chất lượng là Cục Đăng kiểm Việt Nam cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường (cho từng xe nhập khẩu nguyên chiếc hoặc cho kiểu loại xe sản xuất trong nước) ngoià ra còn có giấy chứng nhận xuất xưởng cho từng chiếc xe sản xuất trong nước để đảm bảo rằng các xe đó thỏa mãn quy định kỹ thuật của Việt Nam và hoàn toàn đăng kiểm được".

Những lưu ý khi áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 5 (Euro 5)

      Xăng đạt tiêu chuẩn mức 5 có yêu cầu kỹ thuật cao hơn hẳn xăng với mức tiêu chuẩn thấp hơn. Việc xe đạt tiêu chuẩn khí thải mức 5 nhưng sử dụng nhiên liệu không đáp ứng được tiêu chuẩn có thể gây ra báo lỗi hoặc hư hỏng một số chi tiết như kim phun nhiên liệu, hệ thống DPF (bộ lọc hạt của động cơ Diesel), cảm biến A/F (cảm biến oxy dải rộng), ...làm giảm tuổi thọ động cơ do hàm lượng lưu huỳnh cao trong nhiên liệu; hình thành axit H2SO4 làm ăn mòn các chi tiết truyền động trong động cơ. Khi hệ thống xử lý khí thỉa báo lỗi, công suất động cơ sẽ bị giới hạn, gây ra tình trạng yếu máy và tăng tiêu hao nhiên liệu.

      Đại diện VAMA khuyến cáo khách hàng cần sử dụng nhiên liệu có mức tiêu chuẩn tương đương hoặc cao hơn tiêu chuẩn khí thải của xe. Nếu xe báo lỗi hoặc hư hỏng chi tiết do nhiên liệu không đáp ứng tiêu chuẩn mức 5, tùy thuộc vào chính sách mỗi hãng mà khách hàng sẽ được hỗ trợ xử lý và bảo hành.

     Như vậy, các động cơ đạt tiêu chuẩn mức 5 sử dụng nhiên liệu đạt tiêu chuẩn mức 5 là hợp lý nhất, tránh hoặc giảm thiểu việc sử dụng lẫn các loại xăng dầu có mức chất lượng thấp hơn.